Steden leefbaar, duurzaam en tegelijkertijd bereikbaar houden. Het vormt een van de grootste uitdagingen van de 21e eeuw. ‘Smart mobility’ is het containerbegrip voor slimme toepassingen die moeten zorgen voor een toegankelijkere en mobielere stad. Ik ben eens in het begrip gedoken en gezocht naar een aantal slimme toepassingen.
1. Top-down optimalisatie
Een typische technologische benadering van de smart city is het ‘top-down’ optimaliseren van de verkeersstromen zelf. Bijvoorbeeld met matrixborden die bestuurders realtime adviseren over snellere routes. Sensoren en camera’s houden daarbij de drukte in de gaten, waarna deze data worden omgezet in routeadvies. Een dergelijk systeem is bijvoorbeeld in gebruik bij de gemeente Amsterdam. Bij grote drukte kan de gemeente automobilisten via elektronische borden wijzen op snellere routes en zo het verkeer verdelen over meer asfalt voor een betere doorstroming.
2. Crowdsourcing en burgerparticipatie
Voor slimme mobiliteit is sturing ‘van bovenaf’ niet de enige optie. Er is nog een andere mogelijkheid: het betrekken van burgers zelf en hen stimuleren om gezamenlijk slimmere keuzes te maken als het gaat om hun verplaatsing van A naar B. Dat noemen we crowdsourcing.
Een goed voorbeeld is de navigatieapp Waze. Deze app wijst je niet enkel de weg van A naar B, maar houdt bij het uitstippelen van de route ook rekening met bijzonderheden. Wegwerkzaamheden, files, afzettingen of omleidingen kunnen de verkeersstromen ernstig hinderen. Gebruikers geven in de app aan waar zij deze onregelmatigheden tegenkomen. Zo kunnen ze andere gebruikers niet alleen proactief waarschuwen, maar voeren ze Waze ook data op basis waarvan de app slimmere routes kan berekenen. Op deze manier hoeft er bovendien geen sensor aan te pas te komen: mensen hebben die taak overgenomen.
3. Slimmere auto’s
Ook de auto’s zelf zijn in toenemende mate slim en ‘connected’. Natuurlijk is de grootste ontwikkeling op dit gebied de zelfrijdende auto. De proeven die onder andere Google (met Waymo) en Tesla hiermee doen zijn veelbelovend. Maar het kan nog jaren duren voordat iedereen straks rustig de krant kan lezen achter het stuur. Ondertussen lopen de wegen vol.
Tussenoplossingen zijn inmiddels volop in ontwikkeling. Zo doen onderzoekers momenteel proeven met CACC, ofwel ‘cooperative adaptive cruise control’. Auto’s met zo’n systeem zoeken elkaar op, waarna ze automatisch dicht achter elkaar in een treintje gaan rijden. Dat bespaart brandstof en ruimte op de weg. Bovendien vergroot het de verkeersveiligheid: moet de voorste auto op de rem, dan reageert de ‘bumperklever’ binnen 0,2 seconde. Dat is veel sneller dan de reactietijd van de mens, die ongeveer een seconde nodig heeft om te remmen.
4. Connected car-platforms
Een geheel ander voorbeeld dat zorgt voor gedragsverandering en bovendien gebruiksgemak oplevert is Mojio. Dit ‘connected car platform’ werkt via een apparaatje dat je inplugt in de OBD-poort van je auto. Daarmee verandert het iedere auto in een dataplatform op wielen.
De mogelijkheden zijn haast onbeperkt: van het uitlezen van foutcodes tot het lokaliseren van je auto op een smartphone. Maar ook het automatisch vooruitboeken en -betalen van parkeerplekken is mogelijk. Het apparaatje in de auto registreert bovendien het rijgedrag, op basis waarvan verzekeraars bijvoorbeeld korting op de premie kunnen geven. Op die manier stimuleert een platform als Mojio gedragsverandering via financiële prikkels. Goed voor de verkeersveiligheid, doorstroming en het milieu.
Ook ‘losse’ nieuwe apps doen een waardevolle duit in het zakje. Zo geeft de app ZOOF Nederlandse weggebruikers realtime rijadvies op basis van de verkeerssituatie waarin zij zich bevinden. Wanneer je deze adviezen opvolgt, spaar je punten die je weer kunt inruilen voor allerlei voordelen en aanbiedingen bij hun partners.
5. Van bezit naar gebruik
Smart mobility maakt autorijden comfortabeler, maar zorgt ook voor een verschuiving in de manier waarop we over privaat autobezit denken. In wezen is privébezit van een auto erg inefficiënt: het voertuig staat vaak stil en niet zelden zitten we alleen in de auto. De deeleconomie en smart mobility gaan dan ook hand in hand. De opkomst van digitale platforms als Uber, maar ook SnappCar en BlaBlaCar stimuleren slimmer (gedeeld) autogebruik en geven inzicht in de verkeersstromen. Zo heeft Uber een open dataplatform ontwikkeld waarin elke dag miljoenen ritjes worden geregistreerd.
6. Alternatieven voor auto’s
Smart mobility is natuurlijk meer dan slim autoverkeer. Slimme stadsplanning en genoeg voorzieningen voor alternatief vervoer zijn van wezenlijk belang voor de leefbaarheid, duurzaamheid en doorstroming in steden. Zo introduceerde de Amerikaanse stedenbouwkundige Jeff Speck in zijn TED-talk het concept van de ‘Walkable City’: steden met goede voorzieningen voor voetgangers. Wanneer mensen eenvoudig vanaf hun woning naar bijvoorbeeld een metrostation kunnen lopen, zijn ze minder snel geneigd de auto te pakken. Voor ons Europeanen klinkt dat als gesneden koek, maar zeker in de VS is er dat op dit gebied nog een wereld te winnen.
Voor de hele wereld veelbelovend is het project Hyperloop van Tesla-CEO Elon Musk. Hyperloop is een nieuw transportsysteem op basis van een luchtdrukbuis waar capsules met hoge snelheid (1200 km/u) doorheen suizen. Het principe is enigszins vergelijkbaar met dat van buizenpost. Een capsule kan reizigers binnen 20 minuten van Amsterdam naar Parijs vervoeren. Helemaal onomstreden is het project overigens niet: diverse experts zetten vraagtekens bij de veiligheid en de haalbaarheid.
7. Slimmer met satellieten
Ik voorzie daarnaast een mooie toekomst voor de slimme inzet van satellietbeelden in combinatie met (predictive) analytics en machine learning. Nu al maakt analyse van satellietbeelden een opmars in bijvoorbeeld smart farming, voor een tijdige opsporing van ziektes of nauwkeurige afstemming van oogsttijden en het gebruik van voedingsstoffen op specifieke percelen.
Datzelfde principe kun je toepassen op de regulering van verkeersstromen. Wanneer je op deze beelden analyses loslaat, kun je tot allerlei nieuwe inzichten komen. Zo zou je aan de hand van satellietbeelden slimmer preventief onderhoud kunnen plannen aan het spoor en het wegennet. Ook maakt het ‘fact-based decision making’ mogelijk als het gaat om de aanbouw van nieuwe wegen of het sturen van verkeersstromen.
Geen quick fix
Slimme mobiliteit is geen quick fix. Het aanpakken van de verkeersproblematiek vereist een uitgekiende mix van stadsplanning, de inzet van technologie, het stimuleren van verantwoord gedrag en samenwerking met relevante stakeholders. Provincies en stadsbesturen hebben hierin een belangrijke verantwoordelijkheid. Het openstaan voor nieuwe ideeën en de wil om echt wat te veranderen is in ieder geval een goede eerste stap.
SAP denkt mee
Wil je zelf aan de slag om de doorstroming en mobiliteit in je stad te verbeteren? SAP denkt graag mee om ideeën boven tafel te krijgen. We hebben inmiddels de nodige ervaring met bijvoorbeeld verkeersanalyse, het gebruik van satellietbeelden voor preventief onderhoud en dataplatforms. Die ervaring kunnen we inzetten om klanten te helpen. Neem vrijblijvend contact op en wie weet kunnen we wat voor elkaar betekenen!
Ontdek meer over Smart Mobility
