Een praktisch driestappenplan voor het navigeren en vinden van evenwicht
De zorgsector is dynamisch en moet zich voortdurend aanpassen aan veranderingen. De uitdagingen zijn soms even onvoorspelbaar als het Nederlandse weer. Zorginstellingen streven naar twee essentiële, maar ogenschijnlijk tegenstrijdige doelen: hoogwaardige, patiëntgerichte zorg leveren en financiële stabiliteit handhaven. Wendbaarheid kan helpen deze doelen als bondgenoten te zien, waardoor een balans wordt bereikt tussen patiëntenzorg en financiële gezondheid.
Zorginstellingen navigeren door complexe uitdagingen op verschillende niveaus, van patiëntenzorg tot strategische planning en naleving van regelgeving. Patiënten worden mondiger en digitaler, verlangen meer persoonlijke en transparante zorg. Strategisch gezien worstelen zorginstellingen met het realiseren van langetermijndoelen binnen een beperkt budget, beïnvloed door externe factoren zoals strenge inkoopdoelstellingen van zorgverzekeraars en beperkte doorstroming in de zorgketen. Daarnaast moeten zorginstellingen voldoen aan strikte regelgeving en kwaliteitsnormen en concurreren om patiënten en gespecialiseerde professionals in een steeds competitievere markt.
In dit blog duiken we dieper in deze uitdagingen, kansen en strategieën voor het nastreven van deze balans. We bespreken een driestappenplan om de uitdagingen het hoofd te bieden en de evenwichtsoefening succesvol uit te voeren. Laten we aan de slag gaan!
Op 23 april 2024 organiseren we de SAP Inspiratiedag voor Ziekenhuizen. Tijdens deze middag staat het ‘Ziekenhuis van de toekomst’ centraal en komt u aan de hand van korte demo’s meer te weten over wat SAP voor uw ziekenhuis kan betekenen.
De rol van patiëntgerichte zorg in de zorgverlening
In het hart van effectieve gezondheidszorg ligt een principe dat soms verloren lijkt te gaan in het complexe landschap van de moderne zorg: de patiënt staat centraal. Het belang hiervan is duidelijk gemaakt in het rapport ‘Kader Passende Zorg’, dat wijst op de noodzaak van een transformatie naar zorg die is afgestemd op de individuele behoeften en situaties van patiënten.
Een veranderende rol voor de patiënt
De zorgsector evolueert, met patiënten die veranderen van passieve ontvangers naar actieve deelnemers in hun zorgproces. Ondersteund door digitale middelen en zelfonderzoek, streven ze naar gezamenlijke besluitvorming. Rapporten zoals ‘Met de Stroom mee’ van de RVS benadrukken deze verandering, en dringen aan op een meer patiëntgerichte benadering die de unieke context van elke individuele patiënt respecteert. Hierdoor verandert de dynamiek tussen patiënt en zorgverlener naar een partnerschap, wat een nieuwe aanpak in de zorgsector vereist.
Risico’s van een niet-patiëntgerichte benadering
Wanneer de patiënt niet centraal staat, richten we ons vaak onbedoeld meer op het zorgaanbod dan op de zorgvraag. Ook bepaalde afspraken met zorgverzekeraars kunnen de aandacht verschuiven van individuele patiëntbehoeften. Dit kan leiden tot een overmatige focus op financiële doelen, bureaucratische processen, of zelfs op technologische innovaties zonder adequate overweging van de patiëntperspectieven. Deze verplaatsing van de focus kan resulteren in miscommunicatie, afnemend vertrouwen, en een lagere patiënttevredenheid, zoals geïdentificeerd in het rapport van RVS. Bovendien kunnen deze factoren bijdragen aan suboptimale behandelresultaten en hogere zorgkosten, vanwege de uitvoering van inefficiënte of onnodige interventies.
Financiële verantwoordelijkheid: Een onvermijdelijke realiteit
Ziekenhuisbestuurders zijn zeer goed op de hoogte van het belang van financiële verantwoordelijkheid. Dit betekent niet dat de balans tussen patiëntgerichte zorg en financiële verantwoordelijkheid eenvoudig is. Het is een constant spanningsveld dat vraagt om een proactieve, bewuste en wendbare aanpak.
Belang van toekomstbestendige financiën
Financiële gezondheid is cruciaal in de huidige context van stijgende zorgkosten en een toenemende vraag naar zorg. Dit betekent het zorgvuldig omgaan met budgetten, het efficiënt inzetten van middelen en het verantwoord investeren in technologie en infrastructuur. Tegelijkertijd is het essentieel om de best mogelijke zorg voor patiënten te blijven leveren.
De kracht van Passende en Waarde Gedreven Zorg
De rapporten ‘Met de Stroom Mee’ en ‘Kader Passende Zorg’ benadrukken de noodzaak om de huidige zorgmodellen te heroverwegen. Binnen deze context komen concepten zoals Passende en Waarde Gedreven Zorg als een belangrijke innovatie naar voren; met als unaniem doel om gezondheidswinst[1] te maximaliseren.
Deze concepten gaan verder dan alleen de focus op patiëntgerichte zorg. Het verweeft deze zorg met financiële verantwoordelijkheid. De essentie van deze benadering is duidelijk: het streven naar de best mogelijke gezondheidsresultaten tegen de laagst mogelijke kosten.
Laten we als hypothetisch voorbeeld het zorgpad voor diabetes nemen. In een model dat op gezondheidswinst is gericht, wordt elk aspect van de zorg voor een diabetespatiënt – van preventieve maatregelen tot acute zorg en van behandeling tot nazorg – geoptimaliseerd om de best mogelijke resultaten te behalen. Zorgverleners worden dan beloond op basis van deze resultaten, niet op basis van de hoeveelheid geleverde diensten.
Het is belangrijk op te merken dat de term ‘gezondheidswinst’ in sommige kringen weerstand kan oproepen. Het roept ethisch ingewikkelde vragen op over wanneer een behandeling gestopt moet worden als de kosten de ‘winst’ overstijgen. Dit zijn onvermijdelijk discussies die gevoerd moeten worden als we de balans willen vinden tussen kosten en kwaliteitszorg, en het streven naar efficiëntie in de zorg door middel van innovatie.
Desondanks illustreren de concepten het potentieel om de manier waarop we zorg verlenen te transformeren, de kwaliteit van patiëntenzorg te verbeteren en tegelijkertijd de kosten te verlagen. Deze gedurfde visie beïnvloedt niet alleen hoe we zorg zien, maar biedt ook een routekaart voor zorgverleners en beleidsmakers om effectieve veranderingen door te voeren.
Wendbaarheid en proactieve aanpak
We kunnen deze inzichten uit de rapporten gebruiken om een proactieve aanpak te stimuleren. ‘Veranderen of veranderd worden’ is hierbij het adagium. Ziekenhuizen kunnen anticiperen op toekomstige uitdagingen door wendbaar te zijn, innovaties te omarmen en samenwerkingen aan te gaan. Een wendbare organisatie is beter in staat om zich aan te passen aan veranderende omstandigheden en kan daardoor zowel de patiëntgerichte zorg als de financiële gezondheid waarborgen.
De balans vinden tussen patiëntgerichte zorg en financiële verantwoordelijkheid is een complexe taak. Maar met de juiste strategieën en een proactieve houding, kunnen ziekenhuizen deze uitdaging aangaan en een duurzame en toekomstbestendige zorg realiseren.
[1] Gezondheidswinst kan worden gemeten aan de hand van verschillende indicatoren, zoals verbetering in symptomen, verhoogde levensduur, vermindering van ziekenhuisopnames, of verbetering van de kwaliteit van leven.
Het evenwicht bereiken: Een driestappenplan
Zorginstellingen staan voor de uitdaging om hoogwaardige, patiëntgerichte zorg te leveren en tegelijkertijd financiële stabiliteit te behouden. Hoe kunnen we dit evenwicht bereiken? Hier is een praktisch driestappenplan dat de essentiële elementen en strategieën benadrukt.
Stap 1: Creëren van transparantie en kennis
De eerste cruciale stap is het creëren van transparantie en inzicht door de integratie van klinische en financiële gegevens. Dit houdt in dat we een grondig begrip hebben van de kosten, bedrijfsprestaties en financiële operaties (bijvoorbeeld budgettering, inkoop en investeringsbeslissingen). Vervolgens is het nodig om de waarde van de geleverde zorg te kwantificeren, oftewel, de gezondheidsresultaten te meten in verhouding tot de kosten. Op deze manier krijgen we inzicht in hoe deze waarde wordt gecreëerd en kunnen we betere beslissingen nemen over de toewijzing van middelen.
Stap 2: Behouden van kwaliteit en efficiëntie
De tweede stap is het behouden van de kwaliteit van de zorg, in het licht van eerder geschetste uitdagingen. Dit houdt in dat we mogelijke ‘code zwart’-scenario’s moeten vermijden, waarbij moeilijke keuzes over de toewijzing van zorg noodzakelijk zijn. Daarom moeten we streven naar efficiëntie in zorgpaden. De huidige versnippering van de zorg, vooral in het ziekenhuislandschap in combinatie met 1ste lijn zorg, leidt tot veel inefficiënties. Door inzicht in data kunnen we deze zorgpaden efficiënter maken. Dit vereist de implementatie van meetbare systemen die de resultaten en kosten per patiënt of per zorgpad weergeven, waardoor continue meting en verbetering van de gezondheidswinst mogelijk is. Daarbij is de informatie in financiële systemen van essentieel belang om de ‘efficiëntiewinst’ te berekenen.
Stap 3: Transformeren van zorgprocessen
De derde en “laatste” stap is de transformatie van zorgprocessen om beter aan te sluiten op de behoeften van de patiënt. Dit omvat het innoveren van nieuwe producten en diensten, het verbeteren van prestaties op basis van KPI’s en het stimuleren van de betrokkenheid van patiënten. Hiervoor is een nauwe samenwerking met externe partijen zoals zorgaanbieders, zorgverzekeraars en technologieleveranciers noodzakelijk.
Elke stap in dit proces vereist een aanpassing in de organisatiecultuur en technologische ondersteuning. Maar met een doordachte, gecontroleerde aanpak, is het mogelijk om stapsgewijs veranderingen door te voeren, waarbij de focus op de patiënt, de kwaliteit van zorg én financiële stabiliteit behouden blijft.
De impact van digitalisering
De kracht van technologie heeft ons leven in vele opzichten veranderd, en de gezondheidszorg is daarop geen uitzondering. In de zoektocht naar de perfecte balans tussen patiëntgerichte zorg en financiële verantwoordelijkheid, kan digitalisering een grote rol spelen. Maar deze transitie gaat niet automatisch.
Voordelen van digitalisering
Digitalisering kan voordelen opleveren in verschillende facetten van de gezondheidszorg. Allereerst kan het leiden tot een aanzienlijke efficiëntieverhoging in administratieve taken en kostenbesparingen. Digitale facturatie, bijvoorbeeld, kan de verwerkingstijd verkorten en fouten minimaliseren.
Daarnaast heeft het potentieel om de toegankelijkheid en kwaliteit van zorg aanzienlijk te verbeteren. Bijvoorbeeld door middel van telezorg en digitale gezondheidsplatforms kan zorg op afstand worden geleverd. Of AI-technologieën en beslissingsondersteunende systemen kunnen zorgverleners ook helpen bij het kiezen van de optimale behandelopties, wat kan leiden tot betere patiëntuitkomsten.
Het toepassen van technologie varieert per rol binnen de gezondheidszorg. In de bedrijfsvoering zijn specifieke systemen zoals SAP gangbaar. Echter, zorgprofessionals worstelen vaak met meerdere, complexe systemen. Vereenvoudiging en automatisering van deze systemen kan hen enorm helpen, hiervoor is een eigen aanpak nodig.
De uitdagingen van digitalisering: Het onbekende
Hoewel de voordelen van digitalisering aanzienlijk zijn, brengt het ook zijn uitdagingen met zich mee. De onbekendheid met nieuwe technologieën kan leiden tot weerstand bij zorgprofessionals. Dit kan voortkomen uit een gebrek aan vertrouwen in technologie, zoals AI, en angst voor het verlies van professionele autonomie. Het is belangrijk om deze uitdagingen te erkennen en proactief aan te pakken om een succesvolle digitale transformatie te waarborgen.
Praktijkvoorbeelden van succesvolle digitale implementaties
Er zijn al talloze succesvolle voorbeelden van digitale implementaties in de gezondheidszorg die de voordelen van deze technologieën demonstreren. Het gebruik van telezorg tijdens de COVID-19 pandemie is een duidelijk voorbeeld van hoe technologie kan bijdragen aan het leveren van veilige en effectieve zorg in uitdagende tijden.
AI in de radiologie is een ander voorbeeld. Met AI-gestuurde software kunnen radiologen sneller en nauwkeuriger diagnoses stellen, wat leidt tot betere patiëntenzorg en efficiënter gebruik van middelen.
De weg vooruit: Actie!
In de gezondheidszorg biedt digitalisering kansen om de balans tussen patiëntgerichtheid en financiële stabiliteit te vinden. Maar het is nu tijd voor actie. Elke zorgverlener en bestuurder heeft een cruciale rol in deze transitie. Het gaat niet alleen om technologie, maar ook om het hervormen van de zorg, onze processen en communicatie.
Niemand kan dit alleen. Samenwerking is essentieel. We leren van elkaar, delen best practices en innoveren samen voor toekomstbestendige zorg. Dus, wat is uw volgende stap?
Begin nu. Elke actie, hoe klein ook, telt. We zijn er om u te ondersteunen in deze uitdagende maar opwindende reis. Samen kunnen we een patiëntgerichte en financieel stabiele zorgsector vormgeven. Laten we deze kans grijpen!
Meer weten?
Neem dan gerust contact met mij op
Lijst van geraadpleegde bronnen tijdens het opstellen van deze blog: