Optimaliseer de patiëntervaring en zorgkwaliteit door integratie van geavanceerde technologieën
Door Yves Derks
In een tijd waarin technologie diep verankerd is in ons dagelijks leven, verwachten patiënten dezelfde efficiëntie en gemak in de gezondheidszorg als in andere aspecten van hun leven. Hierdoor staat de gezondheidszorg op een cruciaal keerpunt. Het Integraal Zorg Akkoord fungeert als een katalysator, terwijl vergrijzing en oplopende zorgkosten de noodzaak benadrukken voor zorg van hoge kwaliteit die tegelijkertijd kostenefficiënt is.
De vraag is: hoe combineren we in de zorg onze beproefde methoden met deze nieuwe digitale mogelijkheden? Hoe zorgen we ervoor dat zorgprocessen patiëntgericht blijven, terwijl we tegelijkertijd streven naar efficiëntie in dit technologisch beladen tijdperk? Dit blog verkent de samensmelting van traditionele en digitale zorg. Het biedt inzichten in stappen die kunnen bijdragen aan verbeterde patiëntervaringen en een robuuste bedrijfsvoering. Laten we deze transformatie gaan verkennen.
Op 23 april 2024 organiseren we de SAP Inspiratiedag voor Ziekenhuizen. Tijdens deze middag staat het ‘Ziekenhuis van de toekomst’ centraal en komt u aan de hand van korte demo’s meer te weten over wat SAP voor uw ziekenhuis kan betekenen.
1. Van patiëntprocessen naar patiëntervaring
Het concept van zorgpaden is niet nieuw. Ontstaan in de jaren ’80 en ’90, hebben ze sindsdien de zorgsector getransformeerd, waarbij de focus lag op het standaardiseren van de behandeling en het verminderen van de variabiliteit in de klinische praktijk. Deze paden waren gericht op het coördineren van zorg, bevorderen van multidisciplinaire samenwerking en het vergroten van de efficiëntie.
Dankzij de toewijding en expertise van zorgprofessionals hebben zorgpaden onmiskenbaar bijgedragen aan een gestroomlijndere zorg. Patiënten ontvangen sneller en consistenter de juiste zorg. Dit heeft geleid tot kortere ziekenhuisverblijven, minder complicaties en over het algemeen betere klinische uitkomsten. Desondanks tonen verhalen uit de praktijk aan dat er nog ruimte is voor verbetering, vooral op het gebied van patiëntervaring. Een anonieme casus illustreert dit treffend:
Een onverwachte reis in de zorg
Stelt u zich een patiënt voor die al langere tijd ernstige heuppijn ervaart. De eerste stappen in zijn zorgreis omvatten klachtenbehandeling, fysiotherapie en uiteindelijk een verwijzing door de huisarts naar de orthopedie onder het vermoeden van artrose. Na verergering van de pijnklachten kreeg de patiënt een injectie in de heup. Er werd een respons van 7-8 weken gehanteerd waarin men hoopte dat de injectie zijn werking zou tonen. Echter, er was beperkte tussentijdse mogelijkheid voor de patiënt om zijn ervaringen en belevingen eenvoudig door te geven en te bespreken met de arts. Toen de klachten aanhielden, werd er een MRI ingepland, oorspronkelijk met een wachttijd van enkele weken. Dankzij het assertieve handelen van de patiënt kon deze scan toch de eerstvolgende woensdag plaatsvinden bij de afdeling Radiologie.
De uitslag van de MRI vereiste een volledige herziening van het zorgpad. Wat begon als een heupklacht eindigde met een onverwachte diagnose in het domein van de oncologie, een situatie die vaak voorkomt bij diverse vormen van kanker.
De MRI-scan, die 25 minuten in beslag nam, bracht onthutsend nieuws: het was geen heupprobleem, maar uitzaaiingen van kanker. Kort na deze ontdekking kreeg de patiënt een slecht-nieuws gesprek. Binnen enkele minuten op een vrijdagmiddag werd hij geconfronteerd met de diagnose van ongeneeslijke, uitgezaaide kanker. Een zwaar weekend zonder directe ondersteuning volgde.
Deze ervaring benadrukt het belang van een continue communicatielijn met de patiënt, zeker na het overbrengen van zulk ingrijpend nieuws. Zorgprofessionals zetten zich met hart en ziel in voor hun patiënten. Toch kunnen soms bepaalde procedures en systemen de optimale patiëntervaring in de weg staan, niet door een gebrek aan inzet, maar door structurele beperkingen. Hierbij is het belangrijk dat patiënten zich niet benadeeld voelen door privacyregels die de uitwisseling van cruciale informatie tussen disciplines kunnen belemmeren. Het is dan ook cruciaal om op elk moment van de zorgreis in contact te staan met de patiënt.
In de overstap van beter gecoördineerde patiëntprocessen naar een verbeterde patiëntervaring ligt een kans voor ziekenhuizen. Zoals het initiatief van het Zeeuwse Zorg akkoord onder het IZA benadrukt, is digitalisering cruciaal. Hierbij wordt er gewerkt aan een digitaal zorgplatform in Zeeland dat niet alleen de efficiëntie verbetert, maar ook de toegankelijkheid van gezondheidsgegevens voor zowel burgers als zorgverleners. Het gaat er niet alleen om kosten te besparen en efficiënter te werken, maar vooral ook om de zorgkwaliteit, patiëntveiligheid en de tevredenheid van patiënten te verhogen. Door kritisch te blijven op de inzet van technologie en oog te hebben voor zowel de patiënt als de zorgprofessional, zoals het Zeeuwse Zorg akkoord propageert, kunnen we samen de volgende stap zetten in de evolutie van zorgpaden.
2. Het belang van efficiënte zorgprocessen in digitale zorgpaden
Digitale transformatie in de zorg gaat niet louter om de implementatie van nieuwe technologieën; het draait om het hervormen van gehele zorgpaden. Zoals we hebben gezien, is de evolutie van patiëntprocessen naar patiëntervaring van groot belang. Maar hoe zetten we deze ambitie om in actie en welke tools en benaderingen kunnen helpen om deze transformatie te realiseren?
Bij efficiënte zorgprocessen is het essentieel om te beseffen dat bedrijfsvoering en zorgverlening in harmonie moeten opereren. Dit zorgt voor een soepelere patiëntreis, variërend van administratieve taken tot klinische beslissingen. Ziekenhuisorganisaties moeten in staat zijn om de voortdurend veranderende vraag vanuit zowel patiënten als regelgevers bij te benen.
Het samenvoegen van gegevens uit verschillende domeinen – zoals financiën, patiëntfeedback, en behandelingsuitkomsten – is daarbij van vitaal belang. Dit stelt zorgprofessionals in staat om snel inzichten te verkrijgen en hierop te reageren.
Casus: Hirslanden Ziekenhuizen Groep
Hirslanden, een leidende medische groep in Zwitserland, stond voor talrijke uitdagingen. Een paar concrete problemen die ze tegenkwamen waren: handmatige en deels geautomatiseerde operationele processen, het gebrek aan connectiviteit tussen zorgaanbieders waardoor onnodige verwijzingen plaatsvonden, en een stijgende vraag naar direct beschikbare online gezondheidsdiensten.
Door in te zetten op geavanceerde procesmanagementoplossingen in zorgprocessen konden ze deze uitdagingen tackelen:
- Centralisatie van informatie: Door alle procesinformatie centraal te beheren, werden medewerkers beter uitgerust om beslissingen te nemen.
- Intuïtieve procesmodellering: Hierdoor werd kennisuitwisseling en communicatie tussen afdelingen verbeterd.
- Versnelde realisatie van veranderingen: Het vermogen om snel aan te passen en veranderingen door te voeren, bleek cruciaal en werd hierdoor bespoedigd.
Deze stappen zorgden voor een adaptief en wendbaar systeem dat zowel huidige behoeften als toekomstige uitdagingen aan kan. Dit helpt zowel het verhogen van de efficiëntie in de zorg als het verbeteren van de beleving van de patiënt.
Navigeren in een constant veranderend zorglandschap
Een belangrijk thema in de transformatie van zorgpaden is het adaptieve vermogen van ziekenhuizen: wendbaarheid. Het gaat niet alleen om te kunnen reageren op veranderingen, maar ook om het anticiperen, begrijpen en omarmen van deze veranderingen.
Als we de gezondheidszorg verder willen verbeteren, komt de volgende vraag bij me op: hoe kunnen geïntegreerde inzichten uit diverse domeinen samen leiden tot betere patiëntuitkomsten?
3. Real-time inzichten: Het voeden van adaptieve zorg
In de moderne zorgomgeving vormen efficiënte zorgprocessen de ruggengraat van optimale patiëntenzorg. Wat echter even belangrijk is, zo niet belangrijker, is dat zorgverleners actief feedback verzamelen en integreren van degenen die deze zorgprocessen het meest ervaren: de patiënten zelf. Door de ervaringen van patiënten centraal te stellen, kunnen zorgverleners snel en effectief aanpassingen doorvoeren, die variëren van operationele verbeteringen tot aanpassingen in de klinische zorg.
Directe feedback in digitale zorgpaden
Traditioneel gezien was het verzamelen van patiëntfeedback voornamelijk een proces. Feedback was vaak gebaseerd op geplande interacties, zoals vervolgafspraken, waarbij het soms maanden kon duren voordat er veranderingen werden doorgevoerd. Deze geplande momenten boden patiënten niet altijd de gelegenheid om tussentijds feedback te geven, vooral niet als ze ervaringen of veranderende symptomen buiten deze geplande contactmomenten om hadden.
Dankzij geavanceerde digitale oplossingen is het nu mogelijk om in real-time feedback te verkrijgen en direct hierop te reageren. Dit stelt patiënten in staat om, net zoals bij veel commerciële diensten, eenvoudig en snel aan te geven wat hun ervaringen zijn – of dit nu gaat om een onverwachte verandering in pijn na een behandeling, of de emotionele nasleep van een heftig gesprek.
Neem een scenario waarbij een patiënt na een polikliniekbezoek direct via zijn/haar mobiele apparaat een paar korte vragen kan beantwoorden. Deze feedback wordt meteen geanalyseerd en geïntegreerd in het zorgpad, en kan worden gecombineerd met PROM-data. Als we deze data ook combineren met PREM-data, krijgen we een holistisch beeld van zowel de kwaliteit van de zorg als de ervaring van de patiënt.
Bijvoorbeeld, na een reeks knieoperaties zien zorgverleners een piek in negatieve feedback over de pijnbehandeling in de eerste 24 uur na de operatie. Deze realtime feedback, versterkt door PROMs en PREMs, stelt anesthesiologen en chirurgen in staat om snel te reageren, de feedback te evalueren en aanpassingen te overwegen in pijnmanagementprotocollen.
Bovendien zijn deze geavanceerde feedbacksystemen ontworpen voor meer dan enkel directe reacties. Het longitudinaal volgen van de patiënt is essentieel, waardoor we de gezondheidsuitkomsten en ervaringen over een langere periode kunnen bijhouden. Hierdoor kunnen zorgverleners trends en patronen herkennen die anders misschien over het hoofd worden gezien, en kunnen patiënten de zekerheid hebben dat hun voortdurende ervaringen en behoeften worden erkend en aangepakt, zelfs na onverwachte wendingen in hun zorgreis. Geweldig toch?
Het koppelen van verschillende datastromen
In het moderne zorglandschap is het essentieel om niet alleen patiëntfeedback te verzamelen, maar ook om diverse datastromen aan elkaar te koppelen voor een echt holistische benadering van patiëntenzorg. Dit omvat niet alleen data van lab-resultaten en behandelgegevens, maar strekt zich ook uit tot administratieve gegevens zoals de duur van ziekenhuisverblijven, zorgkosten en medicatieverstrekkingsdata.
Bij de behandeling van een patiënt kunnen er meerdere zorgpaden van toepassing zijn, zoals wanneer iemand gelijktijdig wordt behandeld voor zowel een chronische aandoening als een tijdelijke blessure. Hierdoor kan de informatie over één patiënt verspreid zijn over verschillende systemen en afdelingen. De noodzaak voor een centrale bron van gegevens wordt dan des te belangrijker om te zorgen voor consistente en gecoördineerde zorg.
Neem bijvoorbeeld een situatie waarbij een ziekenhuis opmerkt dat patiënten na bepaalde chirurgische ingrepen langer blijven dan gemiddeld. Door data van verschillende afdelingen en zorgpaden te combineren – van de operatiekamer tot fysiotherapie – kan men onderliggende oorzaken identificeren. Het kan bijvoorbeeld blijken dat er een vertraging is in de beschikbaarheid van postoperatieve fysiotherapie, wat leidt tot langere verblijfsduren. Dankzij een centrale bron van gegevens kunnen dergelijke inzichten sneller worden opgemerkt en kan er proactief gehandeld worden.
Gecombineerde data en patiëntfeedback voor continue verbetering in de zorg
In een wereld die steeds afhankelijker wordt van data, is het cruciaal dat zorginstellingen niet alleen afhankelijk zijn van klinische en operationele gegevens, maar ook van de stem en ervaring van de patiënt. Door deze gegevens in real-time te integreren, kunnen zorgverleners de kwaliteit van zorg voortdurend evalueren en verbeteren, waardoor zowel patiënten als zorgverleners profiteren.
4. Hoe nu verder?
De gezondheidszorg evolueert snel met toenemende complexiteit in ziektebeelden en technologie. Voor zorginstellingen is het een uitdaging om topkwaliteit te bieden, kosten te beheersen én de patiënt centraal te houden. Efficiënte digitale zorgpaden, gericht op real-time inzichten en de patiëntervaring, zijn hierin cruciaal. Ze verbeteren de zorgkwaliteit, verlagen kosten en optimaliseren de patiëntervaring. Overweegt uw zorginstelling een digitale transformatie? Dan is dit hét moment. SAP biedt oplossingen voor zowel huidige als toekomstige uitdagingen. Door nu te investeren in deze technologie, positioneert u zich als een voorloper in de zorg.
De stap naar digitale zorgpaden
Het traject start met visie. Vraag uzelf af: “Wat is ons ideale zorgpad en hoe sluit dit aan bij patiënten en medewerkers?”
- Evalueer het nu: Begrijp eerst uw huidige systemen, processen, knelpunten en kansen.
- Raadpleeg stakeholders: Van artsen tot patiënten, hun input is essentieel voor succes.
- Begin klein: Start met een pilot, evalueer en schaal dan op. Communiceer de voordelen bij elke stap.
- Blijf flexibel: De zorg verandert snel, vooral met cloud-innovaties. Aanpasbaarheid is cruciaal.
- Gebruik expertise: SAP en partners bieden waardevolle kennis en ondersteuning.
Het pad naar digitale zorg kan uitdagend zijn, maar de voordelen zijn groot. Met de juiste middelen en inzet kan elke zorginstelling met vertrouwen de toekomst van empathische technologie in de zorg tegemoet gaan. Laten we samen de eerste stap zetten.
