De patiënt centraal is al jaren het credo in zorgland. Door de manier waarop ziekenhuiszorg georganiseerd is en gefinancierd wordt, blijkt dat streven nog altijd lastig te realiseren. Yves Derks pleit er dan ook voor om meer op patiëntwaarde te sturen. Dan stijgt de kwaliteit, dalen de kosten en staat de patiënt eindelijk écht centraal.
De voorbije jaren heb ik veel ervaring opgedaan in de ziekenhuiswereld. Een van de mooiste ontwikkelingen in die wereld vind ik dat instellingen het voor elkaar krijgen om aan de hand van bedrijfskundige ingrepen de zorgkwaliteit naar een hoger plan te tillen, zonder dat de kosten in dezelfde lijn meestijgen. Sterker nog: die kosten kunnen gelijk blijven of zelfs dalen.
Kwaliteit vs. kwantitatieve efficiëntie
Zorgverleners willen kwaliteit leveren, maar moeten dat wel zo efficiënt mogelijk doen, binnen de kaders van de DBC’s. Maar voor de patiënt is de definitie van kwaliteit anders en breder dan voor artsen die de eed afgelegd hebben. Kwaliteit kan hem ook zitten in minder ver hoeven reizen voor een ingreep. Of in het feit dat je voor een ingreep niet eens naar het ziekenhuis hoeft, maar gewoon terecht kunt bij een zorginstelling in de buurt. Zorgkwaliteit, met andere woorden, is sterk netwerkafhankelijk.
Dat schuurt met de kwantitatieve efficiëntie die ziekenhuizen nastreven. En het schuurt met het feit dat de focus ligt op specialismen (zoals cardiologie, oncologie en gynaecologie) en minder op kerncompetenties (diagnose, interventie, chronische zorg en SEH). Daarmee ligt er dus een grote verantwoordelijkheid bij verzekeraars als financiers van het stelsel om de keten zowel vraag- als kwaliteitsgericht in te richten.
Toch is dit geen onmogelijke opgave. Soms heb je een buitenstaander met een fris perspectief nodig om een doorbraak te forceren. Peter Bennemeer, bestuurder van ziekenhuis Bernhoven uit Uden, is zo’n buitenstaander. In zijn boek De ingreep beschrijft Bennemeer hoe hij, gewapend met ervaring uit het bedrijfsleven, het ziekenhuis beter liet presteren door overbehandeling tegen te gaan en echt vanuit de patiënt te denken.
Peter Bennemeers visie staat niet op zichzelf. Consultancy firms en analisten signaleren zorgtrends waarbij de focus verschuift naar outcome based; van individuele behandelingen naar het genereren van maximale waarde voor de patiënt, ook als dat betekent dat bepaalde ingrepen niet door het ziekenhuis maar door andere partners in de zorgketen geleverd worden.
Value-Based Healthcare
In het boek van Peter Bennemeer werd ik door twee dingen getroffen. Ten eerste: de grote focus op het creëren van waarde voor de patiënt op basis van zinnige zorg. Ten tweede: het belang van deugdelijke managementinformatie.
Deze twee zaken troffen me vooral omdat ze nauw samenhangen met de beweging richting Value-Based Healthcare (VBHC) die de zorg heeft ingezet. Op de keper beschouwd gaat VBHC, een model dat ontwikkeld is aan Harvard door professor Michael Porter, over de juiste verhouding tussen kosten en waarde. Hoe ziet de zorgcyclus eruit, wat kost deze en welke waarde levert die zorg op? Het streven van Value-Based Healthcare is om meer zorgwaarde te genereren tegen dezelfde of zelfs lagere kosten. Om Value-Based Healthcare van de grond te krijgen, zijn managementdata en patiëntperspectief onmisbaar.
Denken vanuit de patiënt
Patiëntperspectief is essentieel voor Value-Based Healthcare. Daarom zou het geweldig zijn wanneer de (aanbodgerichte) ziekenhuizen scherper in beeld krijgen welke waarde ze voor hun patiënten gecreëerd hebben. Op dat moment ontstaat er namelijk ook ruimte voor een heel ander gesprek met de (vraaggerichte) verzekeraars die het ziekenhuis en de behandelingen financieren. Door niet alleen naar behandelingen te kijken, maar ook naar het rendement kunnen ziekenhuizen en verzekeraars vraag en aanbod op een nieuwe manier samenbrengen.
Daarnaast zie ik mogelijkheden voor zorgnetwerken. Wanneer het te verwachten rendement van bepaalde interventies helder is, wordt het veel eenvoudiger om patiëntgericht te denken. Het wordt dan ook makkelijker om beslissingen te nemen die in de eerste plaats uitgaan van de beste uitkomsten voor de patiënt. Door vanuit de behoefte van de patiënt te denken, kan het netwerk gezamenlijk vaststellen met welke interventies een patiënt het allerbeste af zal zijn. Bijkomend voordeel is bovendien dat kosten van de zorg dalen, simpelweg omdat bepaalde handelingen niet meer door het dure ziekenhuis verricht worden, maar door een van de andere partners in het netwerk.
Sturen op basis van inzicht
Het andere fundament onder VBHC is data. Data is in opmars in de zorg. Kunstmatige intelligentie en big data zullen artsen helpen om betere diagnoses te stellen. Vervolgens kan technologie de arts helpen om betere behandelbeslissingen te nemen, onder meer door direct inzicht te verschaffen in de te verwachten waarde van bepaalde interventies in relatie tot de kosten ervan. Ook bij het bieden van chronische zorg kan data ziekenhuizen helpen om keuzes te maken die goed zijn voor de patiënt én voor het ziekenhuis. Bijvoorbeeld op basis van risicoprofielen. Op de spoedeisende hulp tot slot, komen al deze competenties allemaal samen en helpt snelle, accurate data om razendsnel diagnoses te stellen, interventies te bepalen en levensreddende keuzes te maken.
Maar data helpt niet alleen in de spreekkamer, aan het bed of aan de behandeltafel. Data gaat ook het verschil maken om nóg meer grip te krijgen op alles wat er ín het ziekenhuis gebeurt. Een ziekenhuis is een datamachine waar aan de lopende band nieuwe datapunten gegenereerd worden. Het vermogen om al die datapunten te verzamelen en in de juiste context te plaatsen, zorgt voor de transparantie en de managementdata die fundamenteel zijn voor Value-Based Healthcare.
De komende tijd zal ik die aspecten van Value-Based Healthcare in diverse blogs verder uit gaan diepen. Ik hoop dat je meeleest. En laat me zeker weten wat jij van deze ontwikkeling vindt!
Meer weten over SAP voor de gezondheidszorg?
Kijk dan op onze website
